👌 ویتامین A
پرنده ها به ویتامین A و یا یکی از پیش ویتامین های A نیاز دارند ، ویتامین A در ساختمان اجزای مهم بافت های پوششی دخالت دارد .
یکی از رنگ های موجود در چشم دارای ویتامین A است .
ویتامین A از شب کوری جلوگیری می کند . علائم کمبود آن در پرنده ها بهم خوردن تعادل ماهیچه ، تجمع اسیداوریک در میزنای و کلیه ها و کاهش رشد است.
کمبود ویتامین A در مرغان و کبوترها ی تخمگذار سبب کاهش تخمگذاری و جوجه دهی می شود.
این ویتامین در روغن کبد ماهی به وفور یافت می شود ولی منبع اصلی آن گیاهان هستند . همانند سایر حیوانات طیور قادرند که کاروتن موجود در مواد سبز یونجه و علوفه های تازه را به ویتامین تبدیل کنند . طیور رنگریزه موجود در ذرت (کرپیتو گزانتین) را مورد استفاده قرار می دهند ولی راندمان تبدیل پیش ویتامین به ویتامین A در جوجه های جوان کم است . امروزه ویتامین A به طوره مصنوعی ساخته می شود ولی این ویتامین و پیش ویتامین های آن از پایداری کمتری برخوردارند و به آسانی اکسید شده و به فرم غیر فعال در می آید . برای جلوگیری از اکسید شدن آنها ، ویتامین همراه با مواد پایدار کننده مصرف می گردد و یا به جیره آنتی اکسید افزوده می شود . معیار اندازه گیری ویتامین A واحد بین المللی است . هر واحد برابر است با فعالیت 6/0 میکروگرم بتا کاروتن و یا فعالیت 345/0 میکروگرم ویتامین A خالص .
در مواقعی که گله مرغ یا کبوترها با بیماری کوکسیدوز، یا اسهال خونی مواجه است بایستی میزان ویتامین A در جیره افزایش یابد، زیرا در حالت بیماری اولاً به علت ضایعات سلولهای روده سرعت تبدیل کاروتن A کاهش می یابد و ثانیا عامل بیماری کوکسیدوز سبب تجزیه ویتامین A می گردد .
👌... ویتامین D
ویتامین D برای جذب و ذخیره کلسیم در بدن لازم است . کمبود این ویتامین سبب بروز بیماری را راشیتیسم مشابه با نوعی که از کمبود کلسیم و فسفر بوجود می آید می گردد . در استخوانهای در حال رشد کلسیم به خوبی رسوب نمی کند ، رشد کم می شود و راه رفتن مختل می گردد.
کمبود ویتامین D در مرغان تخمگذار و کبوترها سبب کاهش در تخمگذاری و نازک شدن پوسته تخم می گردد .
جنین حاصله از اینگونه تخم مرغها کامل نیست زیرا نمی تواند کلسیم مورد نیاز خود را بدست آورد .
اگر جیره طیور فاقد ویتامین D باشد ، ویتامین D که در اثر تابش آفتاب در بدن ساخته می شود قادر به رفع کمبود این ویتامین نخواهد بود . پیش ویتامین D یعنی 7- دی هیدروکلسترول در اثر اشعه آفتاب به ویتامین D تبدیل می شود و این ویتامین از زیر پوست و یا به وسیله منقار پرنده از غده پرین جذب می گردد . واحد ویتامین D ، واحد بین المللی جوجه است که برابر است با فعالیت 5/0 میلی گرم کالسیفرول .
ویتامین D به فرمهای مختلف یعنی D2 و D3 وجود دارد . D2 در اثر تابش خورشید از ارگوسترول موجود در گیاهان بوجود می آید در صورتی که D3 در اثر تابش خورشید بر 7 - دی هیدروکلسترول در بدن حیوانات بوجود می آید.
در طیور اثر ویتامین D3 در جلوگیری از راشیتیسم 30 برابر اثر ویتامین D2 است .
امروزه به جیره پرنده ها منابع ویتامین D مثل روغن کبد ماهی ، و یا روغن هایی که دارای این ویتامین هستند اضافه می شود . اگر چه تابش خورشید مقداری از نیاز ویتامین D را تامین می کند ولی امروزه به دلیل استفاده از روشهای نگهداری بخصوصی، پرنده ها کمتر در معرض تابش مستقیم آفتاب هستند .
البته کبوترداران گرامی بسیار ب اهمیت آفتاب واقف چرا ک علاوه بر این مهم حمام آفتاب در نرم کردن کت و کول کبوترها بسیار اهمیت دارد و امروزه ب لطف وجود خانه تورها و آفتابگیرها همیاران گرامی بسیار بزیبایی از این موهبت الهی بهره میبرند .
K👌
ویتامین K در ایجاد نوعی پروتئین که در اعمال مربوط به انعقاد خون دخالت دارد موثر است . کمبود این ویتامین باعث می گردد که خون منعقد نشود و در بعضی مواقع پرنده در اثر خونریزی تلف می گردد . طیور بالغ در این مورد با خطرات کمتری روبرو هستند . ولی جوجه هایی که جیره مادر آنها از لحاظ ویتامین K فقیر است به خونریزی حساس می باشند و زمان انعقاد خون آنها افزایش می یابد .
اگر چه ویتامین K در یونجه ، پودر گوشت و پودر ماهی وجود دارد ولی در شرایط پرورش مرغ در مزارع علائم کمبود آن مشاهده می شود . به جیره های جوجه های در حال رشد و مرغان مادر مکمل های ویتامین K افزوده می شود .
در مواقعی که جوجه ها به کوکسیدوز آلوده هستند ، ضروری است . که میزان ویتامین K جیره افزایش یابد ، زیرا اولاً به انعقاد خون در سلولهای روده کمک می کند و مانع از خونریزی بیشتر می گردد و ثانیاً داروهائی که جهت درمان کوسیدوز بکار می روند (سولفا کوینواکسالین) با ویتامین K رقابت می کنند و مانع جذب آن می گردند .
بر خلاف سایر عناصر غذایی شباهت کمتری در ساختمان شیمیایی ویتامین ها وجود دارد . تقسیم بندی آنها بر اساس خصوصیات خاصی صورت می گیرد . ترکیباتی هستند آلی ، توسط بدن ساخته نمی شود و به میزان بسیار جزئی مورد نیازند . ویتامین ها از اعضای اصلی ساختمان بدن نیستند و بیشتر به صورت کوآنزیم و یا تنظیم کننده سوخت و ساز در بدن بکار می روند . از شانزده ویتامین ضروری در تغذیه پرنده ها ویتامینهای A ، E ، K و D در چربی محلولند و ویتامین های ریبوفلاوین، تیامین، اسید فولیک، بیوتین، اسید پانتوتنیک، پیریدوکسین، ویتامین B12 ، اینوزیتول ، اسیدپارا آمینوبنزوئیک و کولین در آب حل می شوند . طیور به ویتامین C در جیره نیازی ندارند زیرا این ویتامین در بدن آنها ساخته می شود .
ویتامین ها برای رشد و تولید مثل پرنده ها ضروری هستند . تخمها حاوی تمامی ویتامین ها هستند و آنها را در اختیار جنین قرار می دهد .
بهترین منبع ویتامین ها برای انسان تخم مرغ است .
👌 ریبوفلاوین
این ویتامین در آب حل می شود و یکی از ویتامین هایی است که در جیره های معمولی کمبود آن بیشتر مشهود است ، به همین دلیل جیره های معمولی بایستی با مکمل های ریبوفلاوین تکمیل شوند . جوجه هایی که با کمبود این ویتامین مواجه هستند رشد کمتری دارند و به یک نوع شلی به نام فلجی خمیدگی ناخن ها مبتلا می شوند . کمبود این ویتامین در جیره مرغان و کبوتران مادر سبب کاهش جوجه دهی می شود .
ریبو فلاوین در کارخانجاتی که آنتی بیوتیک و سایر ترکیبات داروئی را می سازند تهیه می گردد . بهترین منابع ریبو فلاوین شیر و فرآورده های آن ، سبزیجات و فرآورده های تخمیری هستند.
👌 تیامین
تیامین یا ویتامین ب 1 ، برای رشد و فعالیت طبیعی اعصاب ضروری است ، کمبود آن باعث اختلال در کار سیستم عصبی و فلجی می گردد .
احتیاجات جوجه های جوان بیشتر از مرغان و کبوتران بالغ است . ناصر عیسوی:
ولی به علت اینکه قسمت اعظمی از جیره آنها از تشکیل می دهند با کمبود آن مواجه نمی شوند . بیشتر گیاهان و بافت های حیوانی منابع غنی از تیامین هستند . این ویتامین در شیر ، غلات ، تخم مرغ ، و سبزیجات بوفور یافت می شود.
👌 اسید نیکوتنیک
این ویتامین برای رشد ضروری است . در جیره هایی که قسمت اعظم آن را ذرت تشکیل می دهد کمبود این ویتامین بیشتر مشهود ست . زیرا اولاً ذرت دارای مقدار ناچیزی نیاسین است و ثانیاً مقدار تریپتوفان آن نیز کم است ، لذا امکان تبدیل این اسید آمینه به نیاسین ضعیف است . کمبود این ویتامین سبب کاهش رشد و بروز پروسیس می شود . التهاب زبان و دهان ، کاهش اشتها ، کاهش رشد پرها و بهم خوردن تعادل بدن از دیگر علائم کمبود این ویتامین است .
نوع مصنوعی آن به جیره جوجه های در حال رشد و کبوتران مادر افزوده می شود . بهترین منبع آن کبد ، مخمر ، سبوس گندم و فرآورده های تخمیری است .
👌 اسید پانتو تنیک
کمبود این ویتامین باعث کاهش رشد و تغییر وضع ظاهری پرها می گردد . همچنین ضایعاتی پوسته دار در اطراف دهان و چشم و معقد ظاهر می شود . در شرایط بیماری جوجه ها روی پاها می نشینند .
کمبود این ویتامین در جیره مرغان و کبوتران مادر جوجه دهی را کاهش می دهد و تلفات اولیه جوجه ها افزایش می یابد .
پانتوتنات کلسیم به عنوان مکمل این ویتامین به جیره اضافه می شود . منابع اسید پانتوتنیک عبارتند از مخمر ، یونجه، فرآورده های تخمیری و فرآورده های شیری .
ادامه دارد .....
با تشکر از جناب اقای عماد مساعدی
با سلام.