نوشته ناصر عیسوی...
کبوتر ها پرندگانی اهلی هستند ک توسط علاقمندان خاص خود با شرایط مخصوص نگهداری و بسته ب قابلیتهای ک دارند از آنها استفاده میشود ، یا آنها را جلد و باز بسته ب توانایهایشان از آنها ب طریق لازم استفاده میکنند ، با توجه ب اینکه امروزه کبوتران خانگی ک در گنجه ها و خانه تورهای کوچک و بزرگ نگهداری میشوند ب منابع غذایی بیرون در طبیعت دسترسی ندارند لذا بجهت یک تغذیه سالم برای کبوترها باید از سوی نگهدارندگانشان قواعدی مد نظر گرفته شده و احراز گردد و با یک برنامه ریزی خاص و منسجم با یک روش مشخص و قابل اجراء و دقیق برنامه ی غذایی کبوترها را ردیف کرد.
و این کار سخت و پیچیده ای نخواهد بود و طی چند سال کار با کبوترها خود بخود روال کار دست کبوتردار آمده و می آموزد ک در فصول مختلف سال باید چ دانه های ب کبوترها بدهد. در فصل جوجه کشی و در فصل کبکی بازی و در فصل جوجه پرانی در هنگام قلم و ..... هم وضع ب همین منوال است.
فقط کافی است تا شخص بصورت تجربی اصول کار را بیاموزد و جالب اینست ک تعداد و نوع دانه ها هم مشخص هستند و تنها تفاوت ، مربوط ب شرایط آب و هوایی شهرها است ک بدلیل وسعت زیاد ایران عزیز شاید محصولی ک در زواره ی اصفهان بعمل میاید در آذربایجان‌غربی کشت نرود .. بهمین دلیل بغیر از یکسری دانه های بومی و منطقه ای ، اکثرا دانه های استفاده شده برای کل ایران عمومیت دارد و ما تنها در فصول مختلف درصد دانه ها را تغییر و کم زیاد میکنیم .
منتها قبل از هر سخن باید موضوعی را در مورد گندم ب استحضار دوستان برسانم ..
گندم دانی است ک از دیر باز توسط کبوترداران استفاده شده است .. اما ب غلط ؛ ک ما هم شاهد آن بوده و با الگو برداری غیر مستقیم عملا ما هم ب کبوترها بعنوان دان اصلی ب اشتباه گندم میدهیم. همانگونه ک همه ی شما عزیزان مستحضر هستید دان ها برای استفاده ی پرندگان مشخص شده هستند مثلا ؛ دان قناری کتان است و دان سهره شاهدانه .. دان طوطی تخم آفتابگردان خام و دان مینا دان پارس و دان مرغ و خروس گندم ...
لذا یادمان بماند ک دان کبوتر هم ارزن میباشد .. پس هرگز نباید از گندم در طول سال برای خوراک کبوترها استفاده شود ، چرا ک گندم ب تنها برای کبوترها سم قاتل است باعث لنگی و از کار افتادن پاها .. بروز طعمه در پس کبوترها و همچنین گرفتن و آویزان شدن کتف کبوترها میشود مخصوصا در ماده ها .. اما اگر با درصد مناسب گندم با هر دانی دیگری مخصوصا با ارزن قرار بگیرد بصورت یک دان ایده آل در خواهد آمد .
دانه های مصرفی ما عبارتند از:
ذرت بصورت سالم و دست نخورده .. نخود ریز سفید .. نخود سیاه .. عدس .. ماش سبز درشت .. ماش کوچک .. قره ماش .. کافشه .. ارزن .. گندم .. جو سیاه .. کافشه دهن بسته .. سنگ دانه .. گاودانه .. تخم ریز آفتابگردان .. تخم جارو .. تخم علفهای هرز .. کلزا .. نخود فرنگی حتی برای کبوترها میتوانیم از کتان .. تخم گشنیز .. خلفه و تخم کاهو استفاده کرد .. بسیاری از دوستان از شاهدانه نیز در ترکیب دانه ها استفاده میکنند اما شاهدانه دانی گرم و چرب و انرژی زا و نشءت آور است .. موجب مستی مضاعف در کبوترها میشود .. امروزه ما بدنبال راهی هستیم تا از مستی کبوترها کم کنیم لذا بنده هرگز استفاده از شاهدانه را ترویج نکرده و شدیدا با آن مخالف هستم الا در مواردی خاص برای بوجد آوردن کبوترها ی پیر آنهم برای تولید مثل ...
یادتان باشد ک در هنگام تهیه ی دان مورد نظر حتما دان را بصورت تازه و رویت شده از فروشند بخرید .. کسی بشما یک مشت دان مفت نمیدهد و شما برای دریافت آن پول پرداخت میکنید لذا بسیار اهمیت دارد ک تجربا یاد بگیرید حتما دان تازه و سالم خریداری کنید .. چون دان کهنه یا آلوده و کپک زده یا ترشیده خود منبع یکسری از بیماریها هستند ( قبلا توضیح داده شده و در مطالب بایگانی موجود است ) .
با توجه ب گرانی حاکم بر ایران ک این معضل بی تاثیر در گرانی دان هم نبوده و این مهم مستقیما بدرآمد ما و تعداد کبوترهایمان رابطه ی مستقیم دارد باید بصورت کاملا منطقی در هنگام خرید عمل کنیم برای مثال دیروز میخواستم ماش سبز درشت خریداری کنم کیلویی ۷۰۰۰ تومان بوده و ارزانترین دان هم گندم است کیلویی ۱۵۰۰ تومان لذا بنده روش بسیار مقرون ب صرفه ای را بشما عزیزان آموزش خواهم داد تا هم استفاده ی آن برای همه امکان پذیر و هم کبوترها در شرایط بدنی ایده آلی قرار بگیرند دوستان عزیز فراموش نشود ک علاوه بر استفاده از انواع دان ها .. مواد معدنی .خاک شور . ماسه . استفاده از انواع مولتی ویتامین ها و آنزیمها و پروبیتک .حشره کشها . انگل کشهای داخلی و خارجی و واکسیناسون و در کل نظافت عمومی رول بسیار مهمی در نحوه ی کبوتردار ی شما عزیزان ایفا میکند .
خب بپردازیم بروش دان دان...................
برای فصل زمستان و مخصوصا در مناطقی ک چهارفصل سال را بدرستی دارند و مخصوصا مناطق کوهستانی بهترین عملکرد ب این روش است:
گندم با ارزن را ب نسبت س ب یک مخلوط میکنیم بنا ب تعداد کبوتر یا میزان دانی ک خریداری کرده اید .. مثلا برای هر س سطل گندم یک سطل ارزن اضافه کنید .. تا مقدار لازم تهیه شود .
این دان اصلی شما برای هر روز کبوترها است ک از آن بمیزان لازم برای هر روز برداشت میشود .
سپس این میزان دان درشت را ب نسبت تعداد کبوترهایتان خریداری نماید ؛ ۵ کیلو ذرت .. ۱۰ کیلو عدس .. ۵ کیلو نخود ۵ کیلو قره ماش .. ۱۰ کیلو سنگدانه .. ۵ کیلو ماش .. ۳ کیلو دان پارس تازه ( رشد دان ) ۵ کیلو ارزن .. ۵ کیلو کلزا .. ۵ کیلو تخم ریز آفتابگردان.. ۵ کیلو کافشه ..۳ کیلو جو ۲ کیلو تخم جارو ؛ البته زیاد و کم آن بسته ب تعداد کبوترها ی شماست است ، مثلا من از هر نوع ۵ تا ۵۰ کیلو میگیرم برای هر دوره و همیشه سعی کنید یک گونی نان خشک خرده شده ی سالم کپک نزده ی الک شده داشته باشید تا هر ۱۰ روز یکبار قبل از وعده ی دان اصلی ب کبوترهایتان بدهید .
دانه ها تازه و سالم را با هم قاطی کنید یک مجموعه دان مخلوط بسیار عالی و قوی خواهید داشت ... البته بهترین روش بعد از ترکیب دانه ها دقت در نوع برداشت دانها در روزهای اول توسط خود کبوتر است .
کبوتر غریزتا میداند بدنش ب چ دانی نیازمند است پس شما پس از رویت این نیازمندی درصد آن دان را تا چند روز بیشتر کنید تا کبوتر خودش نسبت ب خوردن آن نوع دانه هم معمولی تر عمل کند .
همین ترکیب دان برای جوجه کشیها هم است و همچنین برای کبوترها ی ک از پرواز تیرماه خلاص شده یا نر و ماده های ک سوای از هم بوده و هیچ استفاده ای از آنها نمیشود فقط از بهار تا اواسط پاییز درصد دانهای چرب مثل کلزا ..کافشه .. ذرت و تخم آفتابگردان را کمتر میگیریم روش دان دادن ؛ حال دقت کنید عزیزان ما دادن دان را برای ۵ روز ب ۵ روز تقسیم میکنیم ب اینصورت ک شما در ۴ روز ب کبوترها مخلوط گندم و ارزن را میدهید ب نسبت ۳ ب ۱ و روز پنجم دان مخلوط..
۴ روز گندم و ارزن و روز پنجم باز دان مخلوط ب اینصورت ، هم کبوترها ی شما بصورت بهینه مواد ضروری لازم از دانه ها را دریافت میکنند و هم در مصرف دانه های درشت و گران قیمت بصورت چشمگیری صرفه جوی کرده اید و همه ی شما عزیزان حتما توان خرید این دانه ها را یکبار در طول چنده ماه دارید .
برای کبوتران جوجه دار هم مصرف دان بهمین شکل است .. و برای قلیمها هم ...
کبوتران کبکی قبل کبک و بعد کبک .. ک البته بعدا کبکیها نوع کارکرد کاملا مشخصی دارند با برنامه ی خاص خود .. و برای کبوترانیکه کاری با آنها نداریم مثلا نر و ماده های ک از آنها جوجه کشی نمیشود .. کبوتران کبک بعد از اتمام کبکی بازی ک دیگر جا میشوند نیز ب آنها ۴ یا ۶ روز بصورت یک درمیان جو میدهیم و یک روز همین دانهای مخلوط داده میشود و الا آخر............
با تشکر......
شورای جامعه کبوترداران کردستان.
با سلام.